Δεν θα σας το παίξω πολύξερος γιατί απλά βαρέθηκα να το κάνω τόσα χρόνια. Οσα έπαθα κι όσα έμαθα ήταν γιατί… νόμιζα πως ξέρω. Ποιοι τα παίρνουν, ποιοι φταίνε, πως έγιναν τα πράγματα και πως θα μπορούσαν να έχουν γίνει. Η όλη εικόνα του σύγχρονου νεοέλληνα είναι ένα: «το ξέρω» σε κάθε απόπειρα κάποιου άλλου να τον ενημερώσει. Ημουν κι εγώ ένας από αυτούς και το σιχάθηκα τόσο που πλέον λέω: «δεν ξέρω τίποτα», ακόμα κι αν είμαι σίγουρος.

Σκέφτομαι λοιπόν εγώ ο αδαής, ο «κερατάς» που πάντα τελευταίος θα μαθαίνω τι παίζεται πίσω από την πλάτη μου, ότι το περιβάλλον για όλα τα Μέσα Ενημέρωσης είναι οικονομικά τραγικό. Όλα τα έξοδα είναι στο τέλος του μήνα απαιτητά: ενοίκια, ρεύματα, τηλέφωνα, μισθοί, εφορίες, αναλώσιμα, ταξίδια. Χώρια η υλικοτεχνική υποδομή. Απαιτητά και μετρητά. Από την άλλη, τα έσοδα έχουν μειωθεί 1000% σε σχέση με παλαιότερα χρόνια αλλά και όσα προκύπτουν έχουν τεράστιο ποσοστό επισφάλειας, μεγάλες καθυστερήσεις πληρωμών και κάθετη πτώση των τιμοκαταλόγων. Κοινώς: Τα ΜΜΕ όχι απλώς δεν είναι κερδοφόρα αλλά ούτε καν κοντά στο σημείο μηδέν βρίσκονται ώστε ένας σοβαρός επιχειρηματίας να τα χρηματοδοτεί χωρίς να «ματώνει». Σήμερα τα ΜΜΕ είναι σε ελεύθερη πτώση, άρα και ευάλωτα σε μικρά ή μεγαλύτερα συμφέροντα.

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον υπάρχει ένας ΠΑΟΚ που κινεί τεράστια ποσά λόγω της ισχυρής οικονομικής θέσης του μεγαλομετόχου και προέδρου του αλλά και εξαιτίας του τεράστιου λαού του που αποφέρει έσοδα από εισιτήρια, προϊόντα, τηλεοπτικά δικαιώματα και διαφημίσεις. Επιχείρηση που συνεχώς αναπτύσσεται, μεγαλώνει τον κύκλο εργασιών, επενδύει, σβήνει παλιά χρέη στο δημόσιο και σε τρίτους και είναι πλέον ανεξάρτητη. Πείτε μου εσείς, όλο αυτό το κοντράστ οικονομικής ευρωστίας και προοπτικής για πόσο θα μπορούσε να παραμείνει ανεκτό από αυτούς που υστερούν; Οχι για πολύ. Κάποια ΜΜΕ πολεμούν τον ΠΑΟΚ απλώς γιατί κάτι αναζητούν. Από τον ΠΑΟΚ; Από εχθρούς του; Ας απαντήσω όπως ξεκίνησα: «δεν ξέρω». Απλώς αναλύοντάς το, το βρίσκω λογικό και νομοτελειακό. Κι ας μην μάθω ποτέ!

Το πρόβλημα των ΜΜΕ είναι απλό: εξακολουθούν να έχουν τεράστια δύναμη αλλά αυτή πλέον δεν μπορεί να μεταφραστεί σε πηγή εσόδων. Η ακροαματικότητα δεν φέρνει λεφτά. Η αγορά τα δίνει τα λεφτά και πλέον δεν έχει. Η δυνατότητα επιβολής άποψης δεν μεταφράζεται σε μετρητά στο ταμείο στο τέλος της ημέρας. Δεν είναι: ήρθε ο πελάτης, αγόρασε το προϊόν, το πλήρωσε και εμείς πήραμε το ποσοστό κέρδους μας. Αυτό έχει προκαλέσει τεράστιο πανικό, ειδικά σε ΜΜΕ που για χρόνια έκαναν ότι δεν έβλεπαν το πρόβλημα, έβρισκαν πρόσκαιρες λύσεις και πίστευαν ότι τα χρέη που έχουν δημιουργήσει είναι βιώσιμα. Σκεφτείτε λίγο: είναι σαν ένα μαγαζί να είναι τίγκα στον κόσμο και στο τέλος της ημέρας το ταμείο του να είναι άδειο. Λες και δεν μπήκε πελάτης, γιατί απλά ο πελάτης δεν είναι στα ΜΜΕ αυτός που μπαίνει στο μαγαζί αλλά αυτός που θέλει να προβληθεί σε όσους μπαίνουν. Τι κάνεις σε αυτές τις περιπτώσεις όταν είσαι ευάλωτος; Οταν σου λείπουν χρήματα για να πληρώσεις υποχρεώσεις; Τα βλέπετε και τα ακούτε. Τα διαβάζετε και τα καταλαβαίνετε.

Από την άλλη μεριά, δημιουργείται μια νέα πραγματικότητα Μέσων Ενημέρωσης που πετυχαίνουν μεγάλες αναγνωσιμότητες με ελάχιστο κόστος λόγω της τεχνολογίας αλλά και του γεγονότος πως αυτοί που εργάζονται είναι και οι ιδιοκτήτες. Τεράστια αλλαγή. Προσαρμογή στο οικονομικό περιβάλλον. Εξέλιξη για την οποία εξαίρετοι συνάδελφοι από την Βρετανία, τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλου, μάς είχαν προειδοποιήσει πριν χρόνια προτείνοντάς μας και τη λύση σε ημερίδες της ΕΣΗΕΜ-Θ: αυτοοργάνωση και αυτοδιαχείριση. Ανεξάρτητη δράση σε όλα τα πεδία. Ο δημοσιογράφος δεν είναι πλέον ένας εργάτης του Τύπου που τον νοιάζει μόνον να γράψει τις 1000 λέξεις του και να κλείσει δυο σελίδες να φύγει σπίτι του. Τον ενδιαφέρει η οικονομική θέση της εταιρίας, οι διαφημίσεις που θα έρθουν κι αν τα θέματά του είναι συναφή με αυτές. Τον ενδιαφέρει η εξέλιξη με τα κινητά που, παράλληλα με την ενημέρωση, προσφέρουν ψυχαγωγία. Αρτον και θεάματα μαζί σε ένα έξυπνο κινητό το οποίο την ώρα που ο αναγνώστης διαβάζει ένα ρεπορτάζ μας, αυτό «βλέπει» ότι ο αναγνώστης κινείται στα Λαδάδικα και του προτείνει πού θα φάει, πόσο θα το πληρώσει και τον προτρέπει μέχρι και να ενημερώσει τους επόμενους αναγνώστες για το αν του άρεσε.

Ταυτόχρονα, ο δημοσιογράφος που είναι δημοφιλής και έχει μεγάλο κύκλο γνωριμιών, φροντίζει να ενημερώσει τους φίλους του για τις διαφημίσεις, να μετατρέψει την εκτίμηση στο πρόσωπό του σε «τζίρο». Τίμια, ξεκάθαρα, βασισμένος στην απήχηση που έχει το μέσο στο οποίο εργάζεται ή διευθύνει. Εσοδα επάνω στο τραπέζι, καθαρά, win – win από επιχειρηματίες που ξέρουν ότι το να συνδέσουν την εταιρία τους με ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης θα φέρει αύξηση στις πωλήσεις τους.

Αυτή η εξέλιξη που σας περιγράφω αφορά μόνον όσους ενδιαφέρονται και προσπαθούν ώστε τα Μέσα Ενημέρωσης στα οποία εργάζονται ή κατέχουν να είναι αυτάρκη, βιώσιμα, κερδοφόρα, άρα και ανεξάρτητα. Οι υπόλοιποι ψελλίζουν κάποια πράγματα περί παλιάς δημοσιογραφίας και καταστατικού και αναμονής μπροστά στις εξελίξεις τα οποία μόνον ως δικαιολογία μπορούν να λογιστούν. Δεν είναι ότι μοιράζεται η πίτα. Δεν υπάρχει πίτα. Την έφαγε ο σκύλος. Είναι που κάποια μέσα ενημέρωσης πλέον φτιάχνουν την πίτα από την αρχή. Ο ένας λοιπόν παράγοντας της «κόντρας», πέρα από ονόματα, είναι αυτός. Η πάλη του παλιού με το νέο. Οχι σε πρόσωπα, επαναλαμβάνω. Στα ΜΜΕ κοντράρονται οι παλιές φόρμες και οι νέες.

Στην κόντρα των ημερών, προσωπικά, δεν πήρα ως τώρα θέση. Δηλαδή πήρα και μάλιστα ξεκάθαρη αλλά την μετέφερα μόνον στους ανθρώπους που αγαπώ και εκτιμώ και είναι ο Δημήτρης και ο Σταύρος. Τους είπα να το σταματήσουν άμεσα, όσο κι αν τους πνίγει το δίκιο, όσο κι αν ξέρω πως στη θέση τους ίσως και να αντιδρούσα με παρόμοιο τρόπο. Δεν είμαι όμως στη θέση τους και ως «τρίτο μάτι» διαπιστώνω πως οι κόντρες ευνοούν πάντα αυτούς που έχουν την ουρά τους λερωμένη. Το λανθασμένο μήνυμα που περνάει είναι ότι «αυτοί σκοτώνονται μεταξύ τους». 

Το πρόβλημα για μένα δεν είναι ότι υπάρχουν παραγωγοί που λένε ό,τι τους κατέβει κάνοντας κακό στον ΠΑΟΚ. Είναι ότι υπάρχει τραγικά μεγάλο ποσοστό κοινού που τους πιστεύει. Προσέξτε: δεν είναι πλειοψηφία αυτό το ποσοστό. Φαίνεται όμως ως τέτοια επειδή υπάρχει μια σιωπηλή πλειοψηφία η οποία δεν αντιδρά από αποχαύνωση, από αηδία, από χιλιάδες προβλήματα που την απασχολούν, ίσως και από στοιχειώδη σοβαρότητα. Εδώ υπάρχει σε ραδιόφωνο παραγωγός που αποκαλεί συνανθρώπους μας άλλων εθνικοτήτων «λαθροαρουραίους». Προκαλεί μίσος, δηλητηριάζει τις ψυχές ενός οργισμένου κοινού και το προτρέπει ακόμα και να πάρει τον νόμο στα χέρια του. Και δεν μιλάει κανείς. Δυστυχώς, ούτε οι άνθρωποι οι οποίοι εργάζονται εκεί. Αυτό με ενοχλεί απείρως περισσότερο από τις «επιθέσεις» εναντίον του ΠΑΟΚ. Ο δικός μου ΠΑΟΚ δεν έχει ανάγκη από καμία υπεράσπιση. Μπορεί να το κάνει και μόνος του ή είναι τέτοιο μέγεθος που δεν τον αγγίζει καμιά καφενειακή συζήτηση.

Το τραγικό είναι πως μάλλον ο κόσμος θέλει καφενειακή συζήτηση. Τον γοητεύει η συνωμοσιολογία. Το «ξέρω αλλά θα σας πω άλλη φορά». Του αρέσουν απλοποιημένες θέσεις. Στερεοτυπικές. Να είναι εμφανές ποιοι είναι οι καλοί. Να είναι ξεκάθαρο ότι είναι αυτός ο καλός. Δεν του αρέσει η ανάλυση, η επιχειρηματολογία, οι θέσεις, ειδικά αν είναι διαφορετικές από τις δικές του.

Κι εδώ νομίζω πως έχασαν το παιχνίδι οι δάσκαλοι και οι οικογένειες. Χάθηκε το ήθος. Χάθηκε η καθαρότητα του χαρακτήρα. Ολα είναι ένας απλός ανταγωνισμός, ως ένστικτο επιβίωσης. Νιώθουμε μικροί; Θα απαξιώσουμε τον αντίπαλο. Νιώθουμε φτωχοί; Θα πολεμήσουμε όποιον μοιράζεται το φαγητό μας. Νιώθουμε αγράμματοι; Θα ταυτιστούμε με τον αγράμματο παραγωγό γιατί του μοιάζουμε, είναι ένας από μας.

Οσο ακόμα υπηρετώ αυτόν τον χώρο, αρνούμαι να μπω σε αυτό το παιχνίδι. Και είμαι στο ίδιο το στρατόπεδο με τον Σταύρο και τον Δημήτρη γιατί ξέρω το ήθος τους και την τιμιότητά τους. Δεν μου φταίει κανένας υπάλληλος του Δήμου για ό,τι συμβαίνει. Μου φταίω εγώ που δεν έχω καταφέρει να σας πείσω να μην τον πιστεύετε. Να τον πολεμήσω γιατί; Για να τον κάνω ήρωα; Για να επιβεβαιώσω το αρρωστημένο σκεπτικό του ότι τα βάζει με συμφέροντα κι αυτά τον πολεμούν; Γράφω αυτό που σκέφτομαι, λέω από ραδιοφώνου αυτό που πιστεύω και πάω παρακάτω. Οσοι θέλετε να έρθετε μαζί, καλοδεχούμενοι. Θα κάνουμε και πλάκα, θα μιλάμε και για μπάλα, θα κάνουμε και λάθος και σωστές εκτιμήσεις, θα αδικήσουμε και ανθρώπους, θα ζητήσουμε συγνώμη, θα μαλώσουμε μεταξύ μας και μαζί σας. Ολα πολιτική είναι. Είναι πράξεις πολιτών.

Πολλοί στη σύγχρονη κοινωνία υπερτίμησαν την έννοια της πληροφορίας. Την Θεοποίησαν. Πληροφορία χωρίς ανάλυση, είναι παραπληροφόρηση. Είναι μισή αλήθεια. Πολλοί Θεοποίησαν το «ξέρω» και υποτίμησαν το «νιώθω». Το ξέρω προκύπτει όταν σε πληροφορούν. Το νιώθω, όταν ξεχάσεις όλα όσα έμαθες. Ας πάψουμε να ψάχνουμε μόνον το τι συμβαίνει. Ας αναλύσουμε λίγο το τι είμαστε εμείς οι ίδιοι που συχνά καθορίζουμε αυτό που συμβαίνει.
Είμαστε οι πράξεις και οι παραλήψεις μας.
Είμαστε αυτό που καταναλώνουμε.
Είμαστε τα συναισθήματα που εκπέμπουμε.
Είμαστε αυτό που ακούμε και διαβάζουμε.
Αραγε μας αρέσει; Μας αρκεί; Μας αξίζει;

υ.γ.: Κι εγώ το νου μου στον Ενρίκε τον έχω. Και στον αγώνα αύριο. Και στο πότε θα πάρουμε πρωτάθλημα και κύπελλο. Γι αυτό σας λέω όλα τα προηγούμενα. Γιατί αν δεν λύσουμε εκείνα, είναι γελοίο να ασχολούμαστε με αυτά. Είναι υποτιμητικό για μας τους ίδιους.
υ.γ.2: Φίλος προχθές μού μετέφερε την φράση ενός παππού οπαδού του ΠΑΟΚ, ενός από την εποχή του γηπέδου στο σιντριβάνι: «Παλιά παιδί μου στο γήπεδο πήγαιναν οι πλούσιοι να δούνε τους φτωχούς να παίζουν μπάλα. Σήμερα πηγαίνουν οι φτωχοί να δούνε τους πάμπλουτους».
Αυτό σκέφτηκε ο παππούς βλέποντας τον καιρό και τα ήθη να αλλάζουν. Αυτό μόνον. Ως τροφή για σκέψη!